Nowym korzystnym rozwiązaniem w zakresie produkcji i zaopatrzenia w energią elektryczną są spółdzielnie energetyczne (SE) tworzone przez osoby prawne lub osoby fizyczne. Spółdzielnia energetyczna pozwala istotnie zwiększyć przychody wytwórców energii elektrycznej, zwłaszcza w przypadku PV. Z drugiej strony pozwala obniżyć koszty energii elektrycznej dla odbiorców – członków SE. Ponadto spółdzielni energetycznej oraz jej członkom przysługuje szereg ulg oraz zwolnień w zakresie opłat.
Spółdzielnia energetyczna – dla kogo?
- gmin z terenów wiejskich oraz miejsko-wiejskich;
- przedsiębiorców;
- jednostek samorządu lokalnego (urzędów gmin, bibliotek, lokalnych zakładów komunalnych, zakładów komunikacyjnych, domów kultury itp.);
- osób fizycznych;
- rolników.
Warunki utworzenia spółdzielni energetycznej:
- prowadzenie działalności na obszarze gminy wiejskiej lub miejsko-wiejskiej lub na obszarze nie więcej niż 3 takich gmin sąsiadujących ze sobą;
- minimalna liczba liczba członków wynosi 3 w przypadku osób prawnych;
- minimalna liczba członków wynosi 10 w przypadku osób fizycznych;
- energia wyprodukowana przez członków spółdzielni z instalacji OZE (m.in. fotowoltaiki, wiatraków) powinna umożliwić pokrycie w ciągu roku nie mniej niż 40% potrzeb własnych członków SE w zakresie zaopatrzenia w energię. Dla Spółdzielni zarejestrowanych po 01.01.2026 r. współczynnik ten będzie wynosić 70%. Moc źródeł nie powinna być większa niż 10 MW mocy.
Organami SE są: walne zgromadzenie, zarząd, rada nadzorcza. Po przyjęciu statutu spółdzielni energetycznej SE należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz wpisać do rejestru spółdzielni energetycznych prowadzonego przez KOWR.
Preferencje dla SE:
- zwolnienie SE z opłat: mocowej, kogeneracyjnej, dystrybucyjnej oraz OZE;
- możliwość korzystnej sprzedaży przez SE do OSD nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej na zasadzie Net-Metering w proporcji 1:0,6;
- preferencyjny status SE przy procesie przyłączania do sieci dystrybucyjnych nowych instalacji OZE;
- SE jako grupa zakupowa negocjuje z operatorem energii indywidualną umowę na zakup energii.
Korzyści dla producentów, odbiorców energii:
Producenci:
- wyższe przychody ze sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej, która jest przekazywana do członków spółdzielni;
- zwolnienie z opłat: mocowej, kogeneracyjnej, dystrybucyjnej oraz OZE;
- łatwy sposób transportowania energii elektrycznej do spółdzielców przy wykorzystaniu sieci OSD;
- możliwość przekazania energii elektrycznej do OSD w dowolnym czasie i porze dnia;
- możliwość odbioru przekazanej do OSD energii elektrycznej w dowolnym czasie
w relacji 1:0,6 w ciągu 12 miesięcy; - brak konieczności inwestowania w budowę magazynów energii elektrycznej.
Odbiorcy:
- obniżenie kosztów zakupu energii elektrycznej, której duża część jest nabywana od wytwórców w ramach spółdzielni, a nie od operatora energii;
- zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego członków SE i odbiorców energii (długoterminowa gwarancja ceny zakupu energii elektrycznej);
- zmniejszenie ryzyka przerw w dostawie energii elektrycznej do członków SE.
Przykładowa struktura zużycia i produkcji energii w SE

Członek Spółdzielni energetycznej | Roczne zużycie w kWh | Zużycie % | Moc instalacji OZE | Produkcja energii |
---|---|---|---|---|
Zakład przemysłowy | 4 383 920 | 55,5% | 2000 kWp | 2 200 MWh |
Zakład Gospodarki Komunalnej | 1 860 740 | 23,6% | brak instalacji PV | |
Gmina | 1 306 477 | 16,5% | 129 kWp | 141,9 MWh |
Szkoła publiczna | 287 029 | 3,6% | brak instalacji PV | |
Dom kultury | 59 385 | 0,8% | brak instalacji PV | |
Prywatny wytwórca energii z OZE | elektrownia wiatrowa | 2000 kW | 5400 MWh | |
Podsumowanie | Łączne zapotrzebowanie na energię elektryczną: 7 897 551 kWh | Łączna moc instalacji OZE: 4129 kW | Produkcja w ciągu roku: 7741,9 MWh | |
- Należy przyjąć, że 1 kWp instalacji PV wytwarza rocznie 1100 kWh, a 1 kW turbiny wiatrowej 2700 kWh, co oznacza że istniejące instalacje OZE wyprodukują w ciągu roku 7 741 900 kWh (7741,9 MWh),
- Zakładamy, że na bieżąco członkowie spółdzielni zużyją tylko 3483,9 MWh, tj. 45% wyprodukowanej energii przez istniejące źródła OZE a 4258 MWh, czyli 55% wyprodukowanej energii zostanie wprowadzone do sieci, z czego spółdzielnia będzie mogła odebrać, zgodnie z obowiązującymi zasadami 60% wprowadzonej do sieci energii, czyli 2554,8 MWh. Tak więc z własnych źródeł spółdzielnia wykorzysta 6038,7 MWh (3483,9 MWh + 2 554,8 MWh), a wskaźnik autokonsumpcji wyniesie 78%.

- Średnia cena zakupu energii przez podmioty, które stworzą SE: 1,1 zł/kWh
- Cena sprzedaży energii przez prywatnych producentów do członków SE: 0,5 zł/kWh
- Roczne zużycie energii przez członków SE: 7897,55 MWh
- Roczna autokonsumpcja energii przez członków SE: 6038,7 MWh
- Roczny niedobór mocy: 1858,85 MWh
- Szacunkowy roczny koszt zakupu energii przez podmioty, które stworzą SE:
- 7897,55 MWh x 1,1 zł/kWh = 8 687 305 zł
- Szacunkowy roczny koszt zakupu energii przez członków spółdzielni po utworzeniu SE:
- 6038,7 MWh x 0,5 zł/kWh + 1858,85 MWh x 1,1 zł/kWh = 5 064 085 zł (0,64 zł/kWh)
- Szacunkowa roczna suma oszczędności dla członków SE:
- 8 687 305 zł – 5 064 085 zł = 3 623 220 zł
- Rzeczywisty szacunkowy średni koszt energii wytworzonej na samozaopatrzenie oraz zakupionej z sieci dla członków SE: 0,64 zł/kWh =
)
Podsumowanie
Instalacje fotowoltaiczne i wiatrowe są źródłami energii zależnymi od pogody, w efekcie produkują dużo energii w czasie gdy operuje słońce lub wiatr. W efekcie, tej energii najczęściej nie da się wykorzystywać w całości na bieżąco.
Załóżmy, że w tym konkretnym przykładzie, który analizujemy w ujęciu rocznym, energia elektryczna wyprodukowana przez członków zrzeszonych w SE zostanie w 45% (3483,9 MWh) wykorzystana na bieżąco na autokonsumpcję, a niewykorzystana nadwyżka wytworzonej energii w wysokości 55% (4258 MWh) zostanie oddana do OSD. Z tego spółdzielnia energetyczna będzie mogła odebrać w ciągu 12 miesięcy 60% (2554,8 MWh).
Przyjmując, że średnia cena zakupu energii wraz z dystrybucją przez podmioty, które stworzą SE wynosi obecnie 1,1 zł/kWh, a cena sprzedaży energii przez producentów energii członków SE (na zaopatrzenie spółdzielni) będzie wynosić 0,5 zł/kWh (co w przypadku PV jest ceną bardzo korzystną), a 55% całości wyprodukowanej energii przez prywatnych wytwórców trafi do sieci (która spełni rolę wirtualnego magazynu) i zostanie odebrane przez spółdzielnię w proporcji 1:0,6 – przy tych założeniach – co można łatwo wyliczyć – średni koszt energii wytworzonej na samozaopatrzenie oraz zakupionej z sieci dla członków SE będzie wynosił nie 1,1 zł/kWh, ale 0,64 zł/kWh. Oznacza to oszczędność 3 623 220 zł rocznie, tj. 46 groszy na każdej 1 kWh energii elektrycznej zużytej przez członków spółdzielni.
Oczywiście ceny zakupu energii przez SE od prywatnych wytwórców – członków spółdzielni – są negocjowalne, w praktyce mogą być niższe bądź wyższe od tych przedstawionych w prezentacji. Poszczególne podmioty w gminie (instytucje, przedsiębiorcy itd.) płacą też różne ceny za energię, przy czym rolnicy (w tzw. taryfie C) łącznie z przesyłem płacą nawet 1,4 zł za kWh i więcej.
Jedno jest pewne, kupując jak najwięcej energii od producentów będących członkami spółdzielni zapłacą o wiele mniej, niż w przypadku jej zakupu z sieci, tym bardziej, że spółdzielnia jest zwolniona z opłat przesyłowych.
Jak możemy pomóc:
Posiadamy wiele lat doświadczenia i praktyczną wiedzę w realizacji projektów z dziedziny energetyki, w tym w zakresie PV, elektrowni wiatrowych i biogazowni. Jeżeli Państwo byliby zainteresowani współpracą z nami chętnie przedstawimy informacje na temat możliwości utworzenia spółdzielni oraz korzyści jej funkcjonowania. Zapewnimy też wsparcie na każdym etapie procesu: od przygotowania audytu i strategii spółdzielni, jej rejestrację w KRS i KOWR,
po zasady funkcjonowania i jej rozliczenie w trakcie funkcjonowania.
Bezpłatnie skonsultuj Twój pomysł z nami
Jakość i tempo naszej pracy w znacznej mierze zależą od prawidłowego rozpoznania planów i zamierzeń naszych Klientów. Z tego powodu wstępne konsultacje przeprowadzamy bezpłatnie, kończą się one rekomendacją naszych ekspertów dotyczącą zasadności ubiegania się o dotację. Dopiero wtedy zapada decyzja o rozpoczęciu prac.
- Spółdzielnie energetyczne – wspieramy w zakładaniu
- Dofinansowanie do magazynów energii 2025
- Działanie 3.1. Kredyt Ekologiczny, Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)
- Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach
- Działanie FENX.02.02 – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko
- Działanie FENX.01.01 – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko
- Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu
- KPO A2.1.1 – Inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację
- Dotacje na centra dystrybucyjne i obrót hurtowy – KPO Działanie A 1.4.1